Dünya çapındaki merkez bankaları, gibisi görülmemiş bir senkronize faiz artırımı döngüsü içindeler. O denli ki, Birleşmiş Milletler’den gelen bir ihtar da dahil olmak üzere kimi önemli kuşkulara neden oluyor. Bu ortamda altın ve Bitcoin (BTC), önemli yara alıyor. Ayrıyeten sakinlik dehşetleri yerleştikçe, global bir para siyaseti ekseni çabucak köşede mi?
Merkez bankalarının ‘eşzamanlı’ faiz artırımları kaygı kaynağı
Bu yıl, ABD ve Kanada’nın faiz oranlarını 300 bps artırdı. Ayrıyeten, ECB 125 bps artış yaptı. Böylelikle, altın ve kripto piyasası, tarihin en agresif faiz hareketlerinden kimilerine şahit oldu. Kimi çok durumlar ortasında, Zimbabwe’nin 14.000 bps artırması ve Arjantin’in artan enflasyon ve para ünitesi devalüasyonuyla çaba etmek için 3.700 baz puan artırması yer aldı.
Öte yandan Çin, Rusya ve Türkiye üzere uzlaşıcı kalmak ve ekonomilerini desteklemek için faiz oranlarını düşüren örnekler de var. Yılsonuna girerken piyasa risklerinin önde gelenlerinden biri, merkez bankalarının enflasyonla gayrette kendilerini geride bırakmış olmaları. Pek çok analist, faiz artırımlarının filtrelenmesinin 9 ile 18 ay sürdüğü konusunda uyarıyor. Ve bu kadar süratli yürüyüş yapmanın, ekonomiyi yolda çok fazla yavaşlatması muhtemel
Dünya Bankası geçen ay tam da bu mevzuyu tartıştı. Eş vakitli faiz artışlarının bir ‘bir dizi finansal krize’ yol açabileceğini belirtti. Dünya Bankası’na nazaran, merkez bankaları ortasında bu cins bir ‘eşzamanlılık’ son elli yılda görülmedi. Ve bu faiz artışları finansal piyasa gerilimiyle karşılanırsa, global iktisat bundan ziyan görecek. Dünya Bankası Kümesi Lideri David Malpass, şu yorumu yapıyor:
Küresel büyüme keskin bir formda yavaşlıyor. Daha fazla ülke resesyona girdikçe daha da yavaşlaması olası. Benim derin kaygım, bu eğilimlerin, yükselen piyasalardaki ve gelişmekte olan ekonomilerdeki beşerler için yıkıcı olan uzun vadeli sonuçlarla devam etmesi.
Birleşmiş Milletler de bu hafta bir konuşma yaparak, Fed ve öbür merkez bankalarını faiz artırımlarını hafifletmeye çağırdı. Daha sıkı para siyasetlerinin global ekonomiyi sakinliğe ittiği konusunda uyardı. UNCTAD Genel Sekreteri Rebeca Grynspan, şunları söylüyor:
Durgunluğun eşiğinden geri adım atmak için hala vakit var. Lakin mevcut hareket stili, bilhassa gelişmekte olan ülkelerdeki en savunmasız bireylere ziyan veriyor. Ayrıyeten, dünyayı global bir resesyona sürükleme riskini taşıyor.
“GSYİH büyümesi birçok iktisatta durdu”
Ve bu makro ortamda, daha sıkı para siyaseti, güç krizi, artan nükleer tehdit ve potansiyel besin kıtlığı dahil olmak üzere artan jeopolitik riskle karışıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), dünyanın Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı için ‘yüksek bir bedel’ ödediğini söylüyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı nedensiz, haksız ve yasa dışı saldırganlık savaşının akabinde global iktisat ivme kaybetti. OECD Genel Sekreteri Mathias Cormann geçen hafta bir basın açıklamasında, “GSYİH büyümesi birçok iktisatta durdu. Ekonomik göstergeler uzun bir yavaşlamaya işaret ediyor. OECD, Almanya için 2023’te %0,7’lik bir daralma bekliyor. Ayrıyeten, önümüzdeki yıl en çok Avrupa etkilenecek,” diyor.
Bunlar, finansal risklerin ön planda olduğu bir vakitte gelen birtakım büyük ikazlar. Sırf İngiltere’deki ağır piyasa oynaklığı, bulaşma dehşetlerini artırdı. Böylelikle, BoE’yi acil bir tahvil alım programı aracılığıyla tahvil piyasasına müdahale etmeye zorladı. BoJ da yakın vakitte Japon yenini desteklemek için müdahale etti. OANDA kıdemli piyasa analisti Edward Moya, şu değerlendirmeyi yapıyor:
Merkez bankalarından global piyasa risklerinin yükseldiğini gösteren daha fazla acil durum aksiyonu görmemiz olası. İşte bu yüzden yakında bir Fed pivotunu desteklemek için bir sürü bahse girdiniz.
“Bu gelişme altın fiyatını daha yükseğe taşıyacak”
Bu tasaların ortasında, yavaşlayan ekonomik büyümeye karşılık olarak bir Fed eksenine ait artan beklentiler var. Milyarder yatırımcı ve Paulson & Co’nun kurucusu John Paulson, geçen hafta, “Ekonomi yavaşlamaya başladığında, Fed’in tekrar gevşemesi gerekecek,” dedi. Paulson, Fed’in denetimde olmadığının anlaşılmasının uzun vadeli enflasyon beklentilerini artıracağını söylüyor. Bunun da altını daha yükseğe taşıyacağını belirtiyor.
Kriptokoin.com’dan takip ettiğiniz üzere Fed, Eylül ayında arka arda üçüncü 75 bps’lik bir artış yaptı. Artık ise Fed’in Kasım ayında 75 bps’lik ve Aralık ayında ek bir 50 bps’lik artış yapması bekleniyor. Fed’in güncellenen federal fon oranının iddialarına nazaran, bu yıl sonunda %4,4’e kadar çıkması mümkün. Akabinde 2023’te %4,6’ya çıkacağı varsayım ediliyor. Bu gelişmenin altın ve Bitcoin fiyatını nasıl etkileyeceği ise merak konusu.
Fed’in faiz kararının altın ve Bitcoin üzerindeki mümkün etkileri
Altın, ABD NFP verisinden sonra, daha agresif Fed beklentileriyle tekrar 1.700 doların altına geriledi. Sarı metal, getirisi olmadığı için faiz oranlarına çok hassastır. Bu yüzden, Fed’in agresif faiz artışlarına devam etmesi, altın üzerindeki baskının devam edeceği manasına geliyor.
Bununla birlikte, altını destekleyen yüksek enflasyon ve jeopotilitik riskler de var. Bu tesirlerin hangi tarafta yük kazacağı, altının bundan sonraki rotası hakkında daha fazla fikir verecek. Ayrıyeten, faiz artışlarının ekonomiler üzerindeki tesiri dikkate alındığında, Fed’in kararlığının ne vakte kadar süreceği ehemmiyet kazanıyor. Şimdilik, Fed’in şahin duruşundan taviz vermesi pek muhtemel değil. Zira, Lider Jerome Powell, enflasyonun denetim altına alınmamasının daha acı sonuçları olacağını söyledi. Bu yüzden, analistler genel olarak altın konusunda optimist değil.
Bu ortada, agresif faiz artışları kripto fiyatları için de olumlu değil. Bu yüzden, uzmanlar dalgalanmanın kısa vadede devam edeceğini söylüyor. Pay senedi ve kripto üzere riskli varlıklar, 2022’nin başlangıcından bu yana alakalı. Her ikisi de birlikte hareket ediyor. Kripto yatırımcıları artan faiz oranlarına, artan enflasyona ve potansiyel bir sakinliğe reaksiyon olarak geri çekiliyor. Bu yüzden, borsa öteki bir faiz artışı nedeniyle düşerse, kripto piyasası da muhtemelen düşecek. Doğal olarak bunun aksisi de geçerli.
Fed’in faiz artışları, bilhassa fiyatların genel olarak düştüğü “kripto kışı” modunda olan kripto piyasasını sarsan birçok faktörden biriydi. Bitcoin ve Ethereum, geçen yılın boğa koşusunun tepesinden bu yana %70’ten fazla düştü.