Hemen herkesin hemfikir olduğu mevzu Amerika Merkez Bankası FED in faiz artırımlarında geç kaldığı Halbuki Atalar Escort Bayan bu iş bilerek yapıldı Dünyanın en düzgün ekonomistlerinin o kadar saf olduklarına inandınız mı
Hepsinden geçtim Amerikan şirketleri yaşanan enflasyonu fiyatları yükseltmek ve rekor kar elde etmek için perde olarak Atalar Escort kullandı
Dikkat ederseniz 2021 ve 2022 yıllarında son 50 yılın en yüksek karlılık artışları yaşandı Nasıl olsa dünya ödeyecekti faturayı
Biraz başa dönelim İnanılmaz boyutlarda para basıldı Karşılığında kâfi mal Escort Atalar yok Bunun kaçınılmaz sonucu nedir Enflasyon Yabanî bir hayvan üzeredir Çünkü ehlileştirebilirsen senin faydasına çalışabilir
Dünya oyuna geldi
Mesela Türkiye yi ele alalım Yuvarlak sayılardan konuşalım
Bankaların mevduatlarında yaklaşık 250 milyar dolar karşılığı yabancı para yatıyor Haydi bunun 50 milyar dolarlık kısmı Euro sterlin hatta altın üzere ıvır kıvır cinsinden olsun
Kalan 200 milyar dolar cinsinden olduğunu var sayarsak Enflasyon ne yapar Paranın alım gücünü azaltır Geçen yıl 100 dolarla Amerika dan 1000 yumurta satın alabiliyorken bu yıl tıpkı parayla 920 yumurta alabiliyorsundur
Amerika 80 yumurta kadar daha az sayıda borçludur sana
Eğer Türkiye de 200 milyar dolar tutuyorsa Yıllık yüzde 8 2 enflasyonu uygularsak bugün geçen yılın 200 milyar dolarıyla fakat 183 6 milyar dolarlık mal alabiliyoruz
Bu durumda Amerika enflasyon sayesinde yalnızca Türkiye ye 16 4 milyar dolar saklıdan vergi kesmiş oluyor
Dünya Merkez Bankaları rezervlerinde bulunan paraların yüzde 65 i dolar cinsinden Elinde dolar tutan herkesin alım gücü törpülenip Amerika ya aktarılıyor
Bu doları bastıktan sonra rezerv para olmasının avantajını kullanarak elde ettiği gelir bu arada Bu durumun öncesi de kelam konusu
Para basmakla olsa yoksul ülke kalmazdı
Kaç kişi bilir senyoraj ne demektir Literatürde para basarken elde edilen gelir olarak geçer En kolay manada paranın üretim maliyeti ile üzerinde yazılı bedel ortasındaki farktır
Bu fark devletin kasasına gelir olarak girmektedir Böylelikle devlet vergi toplamadan ya da borçlanmadan harcamalarının bir kısmını karşılayabilmektedir Havadan gelir elde etmektedir
Senyorajın kıssası ilginçtir Orta çağda kral yahut derebeyi karar sürdüğü bölgelerde en üst makama senyör denildiğinden senyoraj sözü oradan türemiştir
Bu çakallar harcamalara para yetişmeyince devayı hazinedeki mevcut altın paraları eritip eriyen altına bir o kadar da erimiş demir karıştırıp yine kalıplara dökmekte bulmuş Böylelikle olmuş mu 100 altın sana 200 altın
Durum fark edildiğinde ayarı bozuk para olarak imlenmişler Hakikaten bu durum bugün madeni paralar için kullandığımız bozuk para sözünün çıkış noktası olmuş
İşin enteresan tarafı tekrar paraların altından imal edildiği günlerde bir ekip uyanıklar ellerine geçirdikleri paraları kenarlarından törpüleyip yere serpilen altın tozlarını biriktirir ve tozlardan yeni para basarlarmış Para küçülürmüş lakin işe uyanan fazla olmazmış
Ne vakit bu durumdan işkillenilmiş akçelerin kenarlarının çizgili olarak basılmasını emrederek durumun önüne geçmeyi başarmışlar O gün bugündür bozuk paraların yan tarafı tırtıklı basılır olmuş
Oyunun kaybedenleri
Anlattığım üzere etkin olanı enflasyon vergisi Pasif olanı ise ülkenin büyümesiyle alakalı İktisat büyüyünce para talebi artar ve para basılır Basılan her 100 liralık banknotun maliyeti 25 kuruş olsa al sana 99 lira 75 kuruş pak kâr Yani senyoraj geliri
Karşılıksız para basarsa onlar da senyoraj geliri sayılır lakin getirisi kadar götürüsü de olur İstikrarları bozar toparlayamazsın İnce iştir herkesin harcı değildir
Dengeyi ayarlayamaz zamanlamayı tutturamazsan enflasyon çok süratli artar Paradan kaçış başlar
Avrupa Birliği çok şık bir örnek teşkil bu konuda Euro nun dolar karşısında çöküşün en değerli sebeplerinden biri bu kararsızlığın faturasıdır
Her baştan öbür bir ses çıkınca ne yapacağını şaşırıyor karar alanlar Haklılar Almanya iktisadı ile Yunanistan iktisadı bir mi Ya da Hollanda ile İtalya Tüm ülkelerin dinamikleri farklı Hepsi için de tıpkı reçeteyi uygularsan kimilerinin taklaya geleceği kesin gibi
Türkiye ye gelince kendisi başlı başına yepisyeni bir hikaye Hem faiz indiriliyor hem para basılıyor hem enflasyon patlatılıyor En heyecanlı senaryo kolunda rakipsiz olarak ilerliyor Sinemanın sonunu herkes merak ediyor