Ödeme hukuksal bir süreç Cins olarak borcu sona erdiren süreçlerden bir tanesi Ödeme ibaresi mevzuatımızda zaman carki izle çok fazla yerde geçiyor Mesela 1030 unsurdan oluşan Türk Uygar Kanun da 87 sefer 649 husustan oluşan Türk Borçlar Kanunu nda 185 kere 1535 unsurdan oluşan Türk Ticaret Kanunda 401 zeytin agaci izle sefer ödeme ibaresi kullanılıyor Ama her nasılsa hiçbirinde ödeme nin tarifine yer verilmemiş
Türk Borçlar Kanunu m 99 ve 100 bu noktada dikkat çekici
TBK m 99 başlığı Ödeme fakat Erotik Film izle unsurda ödeme nedir değil de nasıl yapılır anlatılıyor Hususa nazaran konusu para olan borç ülke parasıyla ödenir Karşı manasından konusu para olmayan borç ülke parasıyla ödenebileceği üzere ülke parası dışında Sex izle bir parayla da ödenebilir üzere bir mana çıkıyor Unsurun devamında ülke parası dışında öteki bir para ünitesiyle ödeme yapılması kararlaştırılmışsa kontratta motamot ödeme yahut bu manaya gelen bir söz bulunmadıkça yuzuklerin efendisi guc yuzukleri izle borç ödeme günündeki rayiç üzerinden Ülke parasıyla da ödenebilir deniliyor Bu cümle ise yabancı para borçları için Yeniden bir ödeme tarifi yok Devam edince ülke parası dışında öbür bir para weekend family izle ünitesiyle belirlenmiş ve mukavelede motamot ödeme ya da bu manaya gelen bir tabir de bulunmadıkça borcun ödeme gününde ödenmemesi üzerine alacaklı bu alacağının motamot yahut vade ya da fiilî ödeme treason izle günündeki rayiç üzerinden ülke parası ile ödenmesini isteyebilir kararı var ki bu da yabancı para cinsi borçlar için ödeme nasıl yapılır hakkında
TBK m 100 ise mahsup başlığını taşıyor Buna the sandman izle nazaran borçlu faiz yahut sarfiyatları ödemede gecikmemiş ise kısmen yaptığı ödemeyi ana borçtan düşme hakkına sahiptir Bilakis mutabakat yapılamaz Alacaklı alacağın bir kısmı için kefalet rehin yahut diğer bir garanti the first lady izle almış ise borçlu kısmen yaptığı ödemeyi garanti altına alınan yahut teminatı daha yeterli olan kısma mahsup etme hakkına sahip değildir Arıyoruz fakat ödeme nedir sorusuna karşılık bulmak mümkün değil
TBK m 139 burada dikkat alımlı Husus takas hakkında Buna nazaran iki kişi karşılıklı olarak bir ölçü para yahut özdeş öbür edimleri birbirine borçlu oldukları takdirde her iki borç muaccel ise her biri alacağını borcuyla takas edebilir Yani para parayla para dışındaki eşya birebir çeşitten bir eşyayla takasa açık Lakin bu bir ödeme değil Ödeme üzere borcu sona erdirebilir lakin takas ödemeden farklı
Konuya 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun açısında bakınca Kanunda 202 kere ödeme ibaresinin geçtiğini görüyoruz Ancak bu Kanunda da ödeme ibaresine dair bir tarif yok
6493 Sayılı Kanun m 3 ile ödeme aracını ödeme hizmeti sağlayıcısı ile kullanıcısı ortasında belirlenen ve ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme buyruğunu vermek için kullanılan kart cep telefonu şifre ve gibisi bireye özel araç olarak tanımlıyor Ödeme buyruğunu ise ödeme hizmeti kullanıcısı tarafından ödeme sürecinin gerçekleşmesi hedefiyle ödeme hizmeti sağlayıcısına verilen talimat formunda anlıyor Kanuna nazaran ödeme hesabıyla ödeme hizmeti kullanıcısı ismine açılan ve ödeme sürecinin yürütülmesinde kullanılan hesap anlaşılıyor Ödeme hizmetini ise Kanun uzun bir örnek listesiyle tek tek işaret ediyor Mesela
Ödeme hesabına para yatırılması ve ödeme hesabından para çekilmesine imkân veren hizmetler de dâhil olmak üzere ödeme hesabının işletilmesi için gerekli tüm süreçler
Ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcısı nezdinde bulunan ödeme hesabındaki fonun transferini içeren bir keze mahsus olanlar da dâhil direkt borçlandırma süreci ödeme kartı ya da benzeri bir araçla yapılan ödeme süreci ile nizamlı ödeme buyruğu dâhil para transferi
Ödeme aracının ihraç yahut kabulü
Para havalesi
Gönderen tarafından ödeme sürecinin yapılmasına ait onayın bir bilişim yahut elektronik haberleşme aygıtı aracılığıyla verildiği ve ödemenin ödeme hizmeti kullanıcısı ile mal yahut hizmet sağlayan ortasında yalnızca aracı olarak faaliyet gösteren bir bilişim yahut elektronik haberleşme işletmecisine yapıldığı ödeme süreci
Fatura ödemelerine aracılık edilmesine yönelik hizmetleri
Ödeme hizmeti kullanıcısının isteği üzerine öbür bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan ödeme hesabıyla ilgili sunulan ödeme buyruğu başlatma hizmeti
Ödeme hizmeti kullanıcısının onayının alınması şartıyla ödeme hizmeti kullanıcısının ödeme hizmeti sağlayıcıları nezdinde bulunan bir yahut daha fazla ödeme hesabına ait konsolide edilmiş bilgilerin çevrim içi platformlarda sunulması hizmeti
Ödemeler alanında toplam büyüklük yahut tesir alanı açısından Bankaca belirlenecek düzeye ulaşan öbür süreç ve hizmetleri ödeme hizmetleri lakin tekrar ödeme nedir sorusuna bir karşılık vermiyor
Ödeme nedir sorusuna en yakın karşılık ödeme süreci tarifinde Kanunun 3 unsuru ödeme süreci için gönderen yahut alıcının talimatı üzerine gerçekleştirilen fon yatırma aktarma yahut çekme faaliyeti demiş Burada sihirli sözcük fon Fon ise tıpkı Kanunun 3 Hususunda banknot madeni para kaydi para yahut elektronik para olarak söz edilmiş Yani lakin bu sayılanlar fon olabilir Hasebiyle lakin bunların yatırılması aktarılması çekilmesi ödeme sürecidir O halde Kanun a nazaran banknot madeni para kaydi para yahut elektronik para dışındaki bir şeyin yatırılması aktarılması çekilmesi ödeme süreci değildir
Tüm bunları 6493 sayılı Kanuna dayanılarak çıkartılan Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik i daha düzgün anlamak için inceledik Bu Yönetmelik gayesini ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların direkt yahut dolaylı olarak kullanılmamasına ve ödeme ve elektronik para kuruluşlarının kripto varlıklara ait alım satım saklama transfer yahut ihraç hizmeti sunan platformlara yahut bu platformlardan yapılacak fon transferlerine aracılık etmemesine ait adap ve temelleri belirlemek olarak tanım ediyor
Yönetmeliğin desteği ise 14 1 1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanununun 4 hususunun üçüncü fıkrasının I numaralı bendinin f alt bendi ile dördüncü fıkrası ve 20 6 2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Değer Mutabakat Sistemleri Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun 12 unsurunun üçüncü fıkrası ile 18 hususunun altıncı fıkrası olarak gösteriliyor
Yönetmelik özetle ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasını yasaklıyor Buna nazaran Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık dağıtık defter teknolojisi yahut misal bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan lakin prestiji para kaydi para elektronik para ödeme aracı menkul değer yahut başka sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıklar olarak tanımlanıyor
Bu düzenlemeye nazaran kripto varlıklar 6493 te yer bulan FON değil Zira Kanun Fon u banknot madeni para kaydi para yahut elektronik para olarak tanımlamış ve sonlandırmış Yönetmelik ise kripto varlıkların FON olmadığını teyit etmiş Kanun a nazaran ödeme süreci fakat FON ile olur Kanun da Yönetmelik de kripto varlıkların FON olmadığını üstüne basarak tabir ediyor Gerisinden Kanun Fon transferlerini ödeme süreci olarak tanımlarken kripto para transferlerinin transferlerinin ödeme süreci olmadığını işaret ederken Yönetmelik ise kripto varlıkların ödeme süreçlerinde değil ancak ödemelerde kullanılamayacağını kaleme alıyor Bu nokta önemli bir türel bir çelişki ve yanılgıya yol açmış durumda Çünkü Yönetmeliğe nazaran kripto varlıklar ödemelerde direkt yahut dolaylı biçimde kullanılamaz
Doğrudanının ne olduğunu bilemediğimiz ödemenin dolaylısını dahi yasaklayan Yönetmeliğin Türkçe si Kesinlikle Yasak Hemşerim halinde çeviri edilebilir Neyin yasak olduğunu anlamayınca mevzuyla ilgili her şey yasaklanmış üzere anlaşılıyor Bu da idari kısıtlamada ölçülülük temel prensibinin ihlali manasına geliyor Meğer ödemelerde kullanma yasağı ile ödeme süreçlerinde kullanma yasağı birebir şey mi Yoksa farklı şey mi Aynıysa ödeme süreçleri fonla hudutlu ve kripto fon değilse kripto transferi ödeme olarak kabul edilemez ve yasak kapsamında bedellendirilemez
Peki bu Yönetmeliğe muhalif bir süreç yapıldığı değerlendirilirse bunun cezası nedir diye çokça soruluyor Yönetmelikte haliyle bir yaptırım yahut ceza yer almıyor Cürümde ve cezada yasallık prensibi gereği kabahat ve ceza lakin kanunla düzenlenebilir Maalesef bu noktada da açıkça yaptırımı olmayan bir Yönetmelikle karşı karşıyayız Temel unsur cürümde ve cezada yasallık ise bu Yönetmeliğe karşıtlığın bir yaptırımı yok Gelin görün ki 6493 sayılı Kanun m 27 deki bu Kanunda ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılacak düzenlemelerde ve alınan kararlarda yer alan ve bu Kısımda başka bir cezai yaptırım öngörülmeyen konulara ters davranan ve sistem işleticisi yahut ödeme hizmeti sağlayıcısı olarak faaliyet gösteren hükmî şahıslar hakkında Banka İdare Komitesince kırk bin Türk lirasından dokuz yüz bin Türk lirasına kadar idari para cezası verilir Fakat bu suretle menfaat temin edilmiş ya da ziyana sebebiyet verilmiş olunması hâlinde verilecek idari para cezasının ölçüsü bu menfaatin ya da sebep olunan zararın iki katından az olamaz
Bu kabahatlerden birinin idari yaptırım kararı verilinceye kadar birden çok işlenmesi hâlinde ilgiliye bir idari para cezası verilir ve verilecek ceza iki kat artırılır Lakin bu kabahatin işlenmesi suretiyle bir menfaat temin edilmesi yahut ziyana neden olunması hâlinde idari para cezasının ölçüsü bu menfaat yahut zararın üç katından az olamaz düzenlemesini Yönetmeliğe tersliğin yaptırımı olarak uygulama eğilimi kelam konusu Bu unsurdaki bu Kanunda ve bu Kanuna dayanılarak çıkarılacak düzenlemelerde ve alınan kararlarda yer alan ve bu Kısımda farklı bir cezai yaptırım öngörülmeyen konulara muhalif davranan ibaresi hatada yasallık unsurunun tam ortasından delinmesi demek Yani Kanun da kabahat olmasa da Yönetmeliğe karşıtlık Kanun daki cezaya tabi kılınabilir üzere anlaşılıyor
Maalesef her bakımdan kusurlu ve kanun yapma tekniğine ters uygulanması imkânsızlık içindeki bu Yönetmelik 1 yılı aşkın müddettir yürürlükte Kapsamı konusu kavramı net olmayan Yönetmeliğin yaptırımları da hukuka uygun yahut ön görülebilir değil Yapılması gereken ya bu Yönetmeliği çabucak yürürlükten kaldırmak ya da yerine kripto varlıklarla ilgili yapılması planlanan genel düzenleme kapsamında bugüne ve temel hukuk unsurlarına uygun bir düzenleme yapmak Bakalım vakit bize bu iki seçenekten hangisini getirecek Bahsettiğimiz üzere Yönetmelik yürürlükten kaldırılacak mı Yahut kripto regülasyonunda husus ele alınacak mı Yoksa Yönetmelik unutularak yıllarca bu eksik ve yanlışlı haliyle yürürlükte mi kalacak